Naukowcy odkrywają twarz neandertalczyka, który żył 75 000 lat temu

(CNN) — Neandertalka w wieku około 40 lat została pochowana w jaskini 75 000 lat temu i umieszczona w wąwozie wykopanym, aby pomieścić jej ciało. Jego lewa ręka była zwinięta pod głową, a kamień mógł być umieszczony za głową jako poduszka.

Kobieta, znana jako Shanidar Z, od jaskini w irackim Kurdystanie, w której znaleziono ją w 2018 roku, była neandertalczykiem, rodzajem starożytnego człowieka, który zniknął około 40 000 lat temu.

Naukowcy badający jego szczątki zrekonstruowali jego czaszkę z 200 kawałków kości, co zajęło dziewięć miesięcy. Aby zrekonstruować jej wygląd, wykorzystano cechy twarzy i czaszki.

To zaskakujące odtworzenie pojawia się w nowym dokumencie Neanderthal Secrets, wyprodukowanym przez BBC dla serwisu Netflix i dostępnym do transmisji od czwartku.

Naukowcy odkryli czaszkę wykorzystaną do rekonstrukcji w 2018 roku. Dalsza analiza wykazała, że ​​należała ona do neandertalskiej kobiety, która w chwili śmierci miała około 40 lat. (Źródło: Jamie Simmonds/BBC Studios)

Z wyraźnymi łukami brwiowymi i brakiem podbródka czaszki neandertalczyka wyglądały inaczej niż czaszki naszego gatunku, wyjaśnia dr Emma Pomeroy, paleontolog człowieka i profesor nadzwyczajny na Wydziale Archeologii Uniwersytetu w Cambridge, która odkryła szkielet i jest przedstawiona w książce Nowy film. Według Pomeroya rekonstrukcja twarzy Shanidar Z sugeruje, że różnice te mogły nie być tak zauważalne za życia.

„Istnieje pewna licencja artystyczna, ale ostatecznie chodzi o prawdziwą czaszkę i prawdziwe dane na temat tego, co wiemy o tych ludziach” – wyjaśnił.

„Właściwie ma dość dużą twarz jak na swój wzrost” – dodał Pomeroy. „Ma dość duże brwi, których zwykle nie widać, ale myślę, że masz na sobie modne ubrania, na które prawdopodobnie nie spojrzałbyś dwa razy”.

Neandertalczycy żyli w Europie, na Bliskim Wschodzie i w górach Azji Środkowej przez około 300 000 lat, a przez około 30 000 lat pokrywali się ze współczesnymi ludźmi. Analiza współczesnego ludzkiego DNA ujawniła, że ​​w tym czasie neandertalczycy i Homo sapiens czasami spotykali się i krzyżowali.

Jaskinię Shanidar w irackim Kurdystanie odkryto po raz pierwszy w latach pięćdziesiątych XX wieku, gdzie odnaleziono szczątki ponad 10 neandertalczyków. (Źródło: Graeme Parker)

Nowe analizy

Kiedy Pomeroy po raz pierwszy odkopał szkielet, jego płeć nie była jasna, ponieważ zachowała się tylko górna połowa ciała. Brakowało jej kości miednicy. Zespół badający szczątki początkowo oparł się na stosunkowo nowej technice sekwencjonowania białek w szkliwie zębów w celu określenia rodzaju Shanidar Z, co zostało po raz pierwszy ujawnione w filmie dokumentalnym.

Naukowcy z uniwersytetów w Cambridge i Liverpoolu oszacowali wysokość okazu na 1,5 metra, porównując długość i średnicę kości ramion z danymi uzyskanymi od współczesnego człowieka. Analiza zużycia zębów i kości wykazała, że ​​w chwili śmierci miał około 40 lat.

„To rozsądne szacunki, ale nie możemy być w 100% pewni, że w rzeczywistości nie byli starsi” – powiedział Pomeroy. „Możemy powiedzieć, że ta osoba żyła stosunkowo długo. Dla tej społeczności był potencjalnie bardzo ważny pod względem wiedzy i doświadczenia życiowego”.

Znaleziono czaszkę zmiażdżoną i podzieloną na 200 części. Pomeroy powiedział, że jego rekonstrukcja była „trójwymiarową łamigłówką wysokiego poziomu”. (Źródło: dzięki uprzejmości Netflix)

Jaskinia, w której pochowano Shanidara Z., jest dobrze znana archeologom, ponieważ odkryto tam w 1960 r. grób neandertalczyka, który skłonił badaczy do przypuszczenia, że ​​neandertalczycy mogli chować swoich zmarłych kwiatami, co było pierwszym wyzwaniem dla panującego poglądu, że starożytni ludzie byli głupi i brutalni . Jednak późniejsze badania zespołu Pomeroya podały w wątpliwość tę teorię.

Zamiast tego podejrzewają, że pyłek odkryty wśród grobów mógł przedostać się za pośrednictwem pszczół zapylających.

Z biegiem lat naukowcy znajdowali coraz więcej dowodów na inteligencję, wyrafinowanie i złożoność neandertalczyka, takich jak dzieła sztuki, liny i narzędzia.

Neandertalczycy wielokrotnie wracali do jaskini Shanidar, aby pochować swoich zmarłych. Badania wykazały, że na miejscu odkryto szczątki 10 neandertalczyków, z których połowę prawdopodobnie zakopano celowo w rzędzie.

Badania sugerują, że neandertalczycy mogli nie honorować swoich zmarłych bukietami, ale mieszkańcy jaskini Shanidar mogli należeć do gatunku współczującego. Na przykład, Pochowany jest tam samiec neandertalczyka Był głuchy, miał sparaliżowane ramię i uraz głowy, który mógł spowodować, że był częściowo ślepy; Jednak według dochodzenia żył długo, więc musiał otrzymać opiekę.

Według Pomeroya Shanidar Z jest pierwszym neandertalczykiem znalezionym w jaskini od ponad 50 lat, ale w tym miejscu wciąż znajduje się więcej odkryć. Podczas kręcenia filmu dokumentalnego w 2022 roku Pomeroy odkrył lewą łopatkę, kilka żeber i prawą rękę należącą do innego neandertalczyka.

„Myślę, że na tym etapie nasza interpretacja jest taka, że ​​mogą to być w rzeczywistości szczątki pojedynczej osoby, które następnie zostały zakłócone” – powiedział.

Duńscy artyści paleontolodzy Adre i Alfons Kenes stworzyli na potrzeby filmu rekonstrukcję twarzy neandertalskiej kobiety. (Źródło: dzięki uprzejmości Netflix)

Rekonstrukcja czaszki

Pomeroy opisał rekonstrukcję czaszki Shanidara Z, która została roztrzaskana stosunkowo wkrótce po jego śmierci, jako „trójwymiarową łamigłówkę wysokiego poziomu”. Skamieniałe kości wzmocniono substancją klejopodobną, usunięto z jaskini w postaci małych grudek osadu, a następnie owinięto w folię aluminiową, zanim naukowcy wysłali je na Uniwersytet w Cambridge do analizy.

W laboratorium w Cambridge badacze przeprowadzili dokładne skany przekrojowe każdego bloku i wykorzystali skanery do przeprowadzenia ekstrakcji fragmentów kości. Doktor Lucia López Bullen, stypendystka Pomeroy i konserwatorka archeologiczna w Katalońskim Instytucie Ekologii Człowieka i Ewolucji Społecznej (Hiszpania), zrekonstruowała naocznie ponad 200 fragmentów czaszki, aby przywrócić jej pierwotną formę.

Zespół zeskanował i wydrukował w 3D zrekonstruowaną czaszkę, która stanowiła podstawę zrekonstruowanej głowy autorstwa duńskich artystów paleontologicznych Adre i Alphonse Kenes, braci bliźniaków, którzy odtworzyli warstwy mięśni i skóry, aby odsłonić twarz Shanidara Z.

Pomeroy powiedział, że rekonstrukcja pomogła „wypełnić lukę między anatomią a sytuacją sprzed 75 000 lat”.