Jak zmieniło się podejście do wojny na Ukrainie?

24 lutego 2022 roku, dwa lata po rozpoczęciu rosyjskiej inwazji na Ukrainę, stanowiska poszczególnych państw w sprawie konfliktu uległy stosunkowo niewielkiej zmianie.

Istnieją jednak pewne wyjątki zarówno w Unii, jak i poza nią:

• Węgry. Rząd Viktora Orbana nigdy nie był zdecydowanym zwolennikiem Ukrainy i nie akceptował dwustronnych sankcji nałożonych na Rosję. Jednak mimo że węgierski premier potępił działania Rosji w pierwszych godzinach inwazji, pod koniec ubiegłego roku wstrzymał przyznanie Ukrainie pakietu pomocowego UE o wartości 50 miliardów dolarów. Ostatecznie zawarł pokój 1 lutego 2024 roku. Węgry są jedynym członkiem wraz z Cyprem. Ani głowa państwa, rząd, ani minister spraw zagranicznych nie wygłosili przemówienia ani oświadczenia z okazji drugiej rocznicy rosyjskiej inwazji.

• Słowacja. Dojście do władzy Roberta Figo w październiku 2023 r. znacząco zmieniło stanowisko kraju wobec rosyjskiej inwazji. W lutym 2022 roku były premier Eduard Heger zdecydowanie potępił rosyjski „imperializm” i zaoferował wsparcie odwiedzanemu w marcu Kijowowi. Bratysława dostarczyła także Ukrainie ograniczoną ilość sprzętu wojskowego w pierwszych miesiącach inwazji (samoloty, system przeciwlotniczy S-300, radary, rakiety, pojazdy opancerzone itp.). Figo ze swojej strony jest postacią prorosyjską, która podczas swojej kampanii zdecydowanie opowiadała się za zakończeniem słowackiej pomocy dla Ukrainy. Jeśli będzie przemawiał publicznie w drugą rocznicę inwazji, będzie to wygłoszenie „alternatywnego” przemówienia na temat konfliktu zaproponowanego przez „liberalne media i część zachodnich polityków”.¹.

Poza Europą od lutego 2022 r. doszło do kilku znaczących zmian w konflikcie. Istnieje jednak kilka przykładów:

• Armenia. Osłabienie wpływów rosyjskich na Kaukazie oraz pogorszenie relacji Erywań–Moskwa w następstwie inwazji Azerbejdżanu na Górski Karabach skłoniły Armenię do ogłoszenia we wrześniu 2023 r. pomocy humanitarnej dla Kijowa, po raz pierwszy od lutego 2022 r. Po ogłoszeniu wystosowano zaproszenie do ambasadora Armenii.
• Burkina Faso. W lutym 2022 r. Wagadugu w oświadczeniu ECOWAS potępił rosyjską inwazję na Ukrainę. Burkina Faso wraz z Mali i Nigrem ogłosiły wycofywanie się z systemu gospodarczego, a rządzący od września 2022 roku reżim wojskowy zintensyfikował ostatnio współpracę z Rosją po zakończeniu francuskich operacji w tym kraju. W październiku 2023 r. Burkina Faso podpisała z Rosją umowę na budowę elektrowni jądrowej w tym kraju.².
• Iran. Wojna nie zmieniła znacząco stosunków między Moskwą a Teheranem. Można jednak śmiało powiedzieć, że Iran zmierza w stronę stanowiska „wspierającego”, a nie po prostu „niepotępiania”. 24 lutego 2022 r. minister spraw zagranicznych Iranu przyznał się do inwazji na NATO i wezwał do zawieszenia broni, nie wspominając bezpośrednio o działaniach Rosji. Teheran dostarczył Moskwie kilkaset rakiet balistycznych, z których część została użyta przeciwko ukraińskiej ludności cywilnej, podczas gdy Teheran pomaga Rosji w budowie fabryki produkującej drony.³.
• Bangladesz. Dhaka nie potępiła inwazji Rosji na Ukrainę w lutym 2022 roku. Obydwa kraje utrzymują silne więzi, szczególnie w związku z budową elektrowni jądrowej Rupur należącej do Rosatomu. W kwietniu 2023 roku premier Bangladeszu Szejk Hasina, sprawujący władzę od 2009 roku, po raz pierwszy potępił Rosję, uznając ją za „łamiącą prawo międzynarodowe”.⁴.

Część krajów, jak Indie, Brazylia i Chiny, w dalszym ciągu przyjmuje „neutralne” stanowisko, co w istocie odzwierciedla chęć utrzymania zacieśnionych od 2022 roku więzi gospodarczych z Rosją, przy jednoczesnym uniknięciu alienacji społeczności międzynarodowej i zwolenników. Ukrainy. Pomimo tzw. „nieograniczonej przyjaźni” między Pekinem a Moskwą w lutym 2022 r. Chiny nie dostarczyły jeszcze Rosji sprzętu wojskowego.